WWSSE Pedagogika

METODOLOGIA – z gr.: „chodzenie wzdłuż drogi badawczej”; łac.: „methodos” „logos” – nauka o metodach. Metodologia wydaje pewne wytyczne jak „chodzić” żeby nie zabłądzić.

METODA BADAWCZA – zamysł teoretyczny i praktyczny, mający odbicie w teorii pedagogicznej, który pozwoli osiągnąć cel badawczy. Żeby taki cel można było osiągnąć trzeba posłużyć się techniką badań.

TECHNIKA BADAŃ – pewien zbiór czynności, który należy wykonać w ściśle określonej kolejności, by osiągnąć cel badań. Ten zbiór czynności można wykonać gdy będziemy dysponowali odpowiednimi narzędziami.

NARZĘDZIA BADAŃ – pewien wytwór materialny pozwalający zebrać poprawnie informacje, potrzebne do rozwiązania danego problemu badawczego i osiągnięcia celu badawczego.

STRUKTURA PROCESU BADAWCZEGO:
1.    określenie przedmiotu i zakresu badań
2.    określenie celu badań
3.    określenie zbioru pytań na które będę szukać odpowiedzi w procesie badawczym
4.    określenie zbioru prawdopodobnych odpowiedzi, które mogę uzyskać
5.    wyodrębnienie zmiennych
6.    dobranie odpowiednich wskaźników
7.    dobranie odpowiedniej próby badawczej
8.    dobranie odpowiednich metod, technik i narzędzi badań
9.    przeprowadzenie badan próbnych (wstępnych)
10.    przeprowadzenie badań właściwych
11.    dokonanie pomiaru zmiennej badanej
12.    opis wyników badań
13.    przetestowanie hipotez badawczych
14.    wyciągnięcie wniosków z badań i nakreślenie dalszej drogi badań.

POSZCZEGÓLNE ELEMENTY STRUKTURY PROCESU BADAWCZEGO:
1.    OKREŚLENIE PRZEDMIOTU I ZAKRESU BADAŃ:

Przedmiotem badań będą wszystkie zjawiska pedagogiczne tzn. zagadnienia związane z opieką, wychowaniem, kształceniem, np.: osiągnięcia szkolne uczniów, selekcje szkolne, postawy społeczno – moralne młodzieży. Zakres badań to szerokość ujęcia problematyki badawczej.
2.    OKREŚLENIE CELU BADAŃ:

Cel badań to pewien stan końcowy do którego będę dążyć w procesie badawczym. Stan, który chcę osiągnąć.
KRYTERIA OKREŚLANIA CELU BADAŃ wg. A. Komorowskiej:
a)    Kryterium aktywności badającego (jego bierny lub czynny udział)
b)    Kryterium aspektu badanej rzeczywistości (aspekt statyczny lub dynamiczny)
c)    Kryterium intencji wprowadzania zmian w badanej dziedzinie pedagogicznej (intencja wiedzotwórcza lub optymalizacyjna)
RODZAJE CELÓW:
a)    Poznawczy – poznanie danego zjawiska, od czego zależy, jak się rozwija. Musi być tak sformułowany by można było dane zjawisko opisać, wyjaśnić i przewidzieć jak będzie się ono dalej rozwijać.
b)    Teoretyczny – określenie modelu zjawiska, które badam i ten model będę weryfikować pod względem teoretycznym, literaturowym a później praktycznym.
c)    Praktyczny (prakseologiczny) – tworzenie pewnych dyrektyw pod adresem nauczycieli, lub uczniów lub rodziców, itp.

3.    OKREŚLENIE ZBIORU PYTAŃ NA KTÓRE BĘDĘ SZUKAĆ ODPOWIEDZI

Zbiór pytań -  formułowanie problemów
Problem badawczy – pytania na które będę szukać odpowiedzi w procesie badawczym. I tylko w tym procesie badawczym mogę uzyskać odpowiedź, tzn, że każdy problem jest formułowany w postaci pytania, ale trzeba pamiętać, że nie każde pytanie jest problemem. Wszystkie pytania o przedmioty i zjawiska NIE są problemami ponieważ nie trzeba robić badań np.: „czy słońce świeci?” lub „czy w roku 1410 miała miejsce bitwa pod Grunwaldem?” (to jest fakt historyczny a nie problem).
Pseudoproblemy – są to pytania, które nic nie wnoszą do badania. Np.: „jaki jest wpływ rodzaju zębów grzebienia na fryzurę człowieka?”. Jest to taki zbiór pytań na które będziemy odpowiadać w procesie badawczym ale który służy jedynie zaspokojeniu potrzeb informacyjnych.
CZY WSZYSTKIE PROBLEMY MAJĄ TAKĄ SAMĄ BUDOWĘ I SENS LOGICZNY? NIE!!!
Podział problemów na kryteria:
1) podział ze względu na szerokość badanego zjawiska:
•    Problemy ogólne – np.: „ jakie czynniki wpływają na przygotowanie się dziecka do podjęcia nauki w szkole?”
•    Problemy szczegółowe – np.: „czy poziom materialny rodziny wpływa na przygotowanie do podjęcia nauki przez dziecko w szkole?”
Problemy szczegółowe nie zawsze muszą wypływać z ogólnego.
2) kryterium gramatyczno – logiczne:
•    Problemy typu alternatywnego – zawsze zaczynają się od partykuły „czy”.
•    Problemy w postaci pytań dopełnienia – brak odpowiedzi „tak” lub „nie”. Odpowiedzi jest wiele. Tą odpowiedzią dopełniam pytanie.
3) kryterium związku pomiędzy cechami badanymi
•    Problemy istotnościowe – pytają się o istotę danego czynnika na cechę badaną, na istotność wpływów.
•    Problemy zależnościowe – wiążą się z ustaleniem relacji między czynnikami a więc zależności funkcjonalnych w interesującym  nas układzie. Pytają o typ związku jaki istnieje między tymi zależnościami.

4.    OKREŚLENIE ZBIORU PRAWDOPODOBNYCH ODPOWIEDZI, KTÓRE MOGĘ UZYSKAĆ.

Na każde pytanie w postaci problemu zbieram możliwe odpowiedzi. Spośród tego zbioru wyodrębniam jedną, najbardziej prawdopodobną odpowiedź na postawione pytanie problemowe. Jest to inaczej mówiąc HIPOTEZA. Hipotezy stanowią przypuszczalne odpowiedzi na problemy badawcze i dotyczą spodziewanego kierunku zależności lub przewidywanego kierunku wydarzeń.

Warunki jakie powinna spełniać hipoteza:
•    Adekwatna do problemu
•    Musi być odpowiedzią prostą (wtedy łatwiej jest ją zweryfikować)
•    Nie może być zbyt zgeneralizowana (nie może być szeroko ujęta bo będzie ją trudno zweryfikować)
Problem ogólny: Jakie czynniki wpływają na agresywne zachowanie kibiców?
Jakiego typu? Dopełnieniowe
Problem szczegółowy: „czy pojawienie się policji na meczach jest czynnikiem wpływającym na agresywne zachowania kibiców?

5.    WYODRĘBNIENIE ZMIENNYCH:
ZMIENNA – to każda cecha, która przyjmować może co najmniej dwie wartości. Jeśli dana cecha przyjmuje tylko jedną wartość to będziemy ją nazywać PARAMETREM.

PODZIAŁ ZMIENNYCH :
Ze względu na liczbę przyjmowanych wartości:
•    Zmienne dwuwartościowe – dychotomiczne np.: płeć
•    Zmienne wielowartościowe np. grupy krwi (są cztery)
Czasem w pedagogice zmienne wielowartościowe wprowadza się do dwuwartościowych. Taką zmienną nazywamy ZMIENNĄ ZDYCHOTOMIZOWANĄ np. wzrost – przyjmuje się wiele wartości ale mogę wprowadzić do dwóch podziałów np..: wysoki, niski.
•    ZMIENNE CIĄGŁE – taka zmienna, w której pomiędzy dwie wartości dowolne mogę wstawić zawsze trzecią..
•    ZMIENE DYSKRETNE – SKOKOWE – między dwie dowolne wartości nie da się wstawić trzeciej np. płeć; grupa krwi (między grupą A i B nie ma innej grupy)


ZMIENNE ZALEŻNE – te które aktualnie badam. Ze względu na stopień opisu wyniku badań wyróżniamy zm ilościowe i zm. jakościowe.
ZMIENNE JAKOSCIOWE – to te, których wartości nie da się wyrazić w postaci liczb, np.: grupa krwi, płeć, narodowość, rasa.
ZMIENNE ILOŚCIOWE – to te cechy, których wartości da się wyrazić w liczbie. W zależności od tego w jaki sposób te liczby przypisujemy wyróżniamy zmienne: interwałowe, porządkowe, ilorazowe.
ZMIENNE PORZĄDKOWE – przypisujemy te liczby po zakończeniu. O liczby najmniejszej do największej – rangowanie. Zmienna ta nie ma jednostki i zera bezwzględnego.
ZMIENNE INTERWAŁOWE – to taka zmienna, która posiada tzw. zera (np..: temp. w skali Celsjusza).
ZMIENNE ILORAZOWE – mają ustaloną jednostkę miary i zero bezwzględne (np. wzrost, masa – nie ma wzrostu czy masy poniżej zera).
ZMIENNE WAŻNE – to te które wpływają na zmienność zmiennej zależnej
ZMIENNE ZAKŁÓCAJĄCE – zakłócają proces badawczy
ZMIENNE UBOCZNE – te które słabiej oddziaływają na zm. zależną lub która oddziaływania na zmienną zależną akurat nie ma.
ZMIENNE POŚREDNICZĄCE – zmienne które pośredniczą. To ta zmienna która istnieje w obiektach badanych w domniemanych ….
ZMIENNE UNIWERSALNE – to takie zmienne zakłócające, które stale zakłócają proces badawczy
ZMIENNE OKAZJONALNE – te, które występują od czasu do czasu, badacz nawet nie wie że one występują.

6.    DOBRANIE ODPOWIEDNICH WSKAŹNIKÓW:
Istnieje wiele zmiennych których bezpośrednio nie można obserwować, zmierzyć, ale badać trzeba. Jak te zmienne badać? Można je badać po objawach zachowana, np.: elektroda. Istnieje inne zjawisko, które współwystępuje z badanym zjawiskiem i potrafi określić, że występuje ono z dużym prawdopodobieństwem NAZYWAMY JE - WSKAŹNIKIEM.